Door: Berend Buddingh’
Afgelopen donderdag, 15 oktober 2020, behandelde de raadscommissie Samenleving, Duurzaamheid, Bedrijfsvoering van de gemeenteraad van Molenlanden het Vastgoed-, Accommodatie- en Tarievenbeleid. Een uitermate belangrijk onderwerp omdat hier onder andere gesproken werd over de harmonisering van de wijze van eigenaarschap, onderhoud en subsidiëring van het gemeentelijk vastgoed en de verschillende culturele en sportieve complexen die er binnen de gemeente zijn. Het gaat dus over de dorpshuizen, sportzalen, sportvelden en zwembaden. Het is een onderwerp dat iedereen aangaat.
Aan het einde van de avond, waarin we een uitermate betrokken wethouder Bram Visser mochten aanschouwen, was de conclusie duidelijk: de door het College geformuleerde zeven uitgangspunten worden raadsbreed onderschreven en het ‘experiment’ met de verzelfstandiging van de zwembaden en voetbalverenigingen in voormalig Giessenlanden is mislukt en komt ten einde. Zowel de onderzoekers/adviseurs als het College komen tot de conclusie dat het onmogelijk voor de zwembaden en voetbalclubs is om hun accommodaties te onderhouden met de indertijd gegeven bruidsschat. Het vermeende idee dat de Giessenlandse clubs en zwembaden in ongekende weelde leven werd duidelijk genuanceerd. Wat betreft Doe mee! heeft de wethouder nog zo’n 14 maanden de tijd om het opnieuw te regelen en dit keer goed en voor onbepaalde tijd. Vanaf 2022 kunnen de zwembaden en voetbalverenigingen in voormalig Giessenlanden weer een beroep doen op de gemeente.
Grote misvatting is dat het hier om vrij te besteden subsidie gaat. Een bijdrage betreft onderhoud. Daarvoor waren de bruidsschatten indertijd ook bedoeld. Wat betreft de zwembaden mag het een kunststukje genoemd worden dat deze nog steeds open worden gehouden, maar de tijd van groot onderhoud en renovatie komen met rasse schreden dichterbij en de nood is daarom aan de man. Voor de voetbalclubs geldt nagenoeg hetzelfde, ook daar was de bruidsschat bedoeld voor groot onderhoud en renovatie, maar de onderzoekers maken nog eens fijntjes duidelijk dat slechts 45% van de noodzakelijke middelen beschikbaar werd gesteld.
Voor het vinden van een oplossing kan in ieder geval gekeken worden in de richting van voormalig Molenwaard. De (meeste) voetbalverenigingen huren hier van de gemeente en kunnen door eigen werkzaamheden een groot deel van die huur terugverdienen (ca. 75%). Belangrijk verschil is echter dat het jaarlijks groot onderhoud en de kostbare cyclische renovatie van de velden (10 jaar) voor rekening van de verhuurder vallen. Vanuit dit perspectief, groot onderhoud en renovatie voor rekening gemeente, zal de oplossing gevonden kunnen worden. Het college is aan zet.
Bijdrage eerste termijn, donderdag 15 oktober 2020, commissie Samenleving.
Voorzitter,
De grondslag voor dit beleid wordt gevormd door een lijvig en ons inziens volledig onderzoek. Er wordt vaak gemopperd op dure bureaus en nutteloze onderzoeken, maar we zullen moeten erkennen dat hier een degelijk stuk werk ligt, dat glashelder maakt waar we het over hebben, wat de status is van de verschillende objecten en locaties en welke keuzes we kunnen en moeten maken.
En vanuit de drie genoemde belangen (gelijke monniken, gelijke kappen, evenwicht in vraag en aanbod, ambitieus als het gaat om bewegen, sport, ontmoeten en participatie) onderschrijven wij de 6 uitgangspunten van het college. Waarbij wij wel de volgorde anders prioriteren. Want, voorzitter, de kernen, waar natuurlijk bedoeld worden de dorpen en één stad, die moeten in dit beleid leidend zijn. In het dorp ligt de kracht van de samenleving en als we dat erkennen, gaan we niet aan die kracht sleutelen. Dus ja, dan hebben we veel voetbalclubs, tennisverenigingen, dorpshuizen, zwembaden en nog meer. Maar dat is onze basis, dat is het uitgangspunt. Daar halen we niets vanaf. Laat het daarom onomwonden horen: ieder voetbalveld, ieder dorpshuis, iedere tennisbaan, ieder zwembad, ieder korfbalveld het is er en het blijft. Geef de verenigingen en vrijwilligers die zekerheid. Want waar de vrijwilligers zorgen voor de smeerolie van de dorpssamenleving, vormen de collectieve accommodaties, ons maatschappelijk vastgoed het motorblok van die samenleving. En deze visie omarmt dit. Want was het een paar jaar geleden nog usance om de markt zijn werk te laten doen en te sturen op economisch rendement, u omarmt nu de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de overheid, u staat naast en met uw inwoners, Molenlanden heeft de neo-liberaal achter zich gelaten. Mijn complimenten, in het bijzonder voor deze wethouder.
Wat we onderschrijven, zullen we hier, ook omwille van de spreektijd, niet herhalen. Doe mee! wil nog een tweetal punten benoemen.
- U wilt meer zeggenschap. Dat is een goede zaak. We ondersteunen dit van harte, maar vragen ons wel af hoe u dit denkt te realiseren. We zien mogelijkheden, zeker, maar hoe gaan we om met de verzelfstandigde beheerders als de Tilgroep en Optisport. Hoe gaan we nu eindelijk zorgen dat organisaties als deze daadwerkelijk met de inwoners meedenken en meedoen? Zolang de Tilgroep trots is op het rendement wat men haalt uit de beleggingen vanuit de verzelfstandigingsbijdrage, terwijl men ageert tegen lokale feestjes in sportkantines, dan begrijpt men niets van maatschappelijk ondernemen. Hoe gaat u daar meer zeggenschap over krijgen, wethouder?
- En dan de voetbal. Wellicht een hoofdpijndossier. Onvergelijkbare grootheden. Te veel verschillen in Molenlanden. En toch gaat u de uitdaging tot harmonisatie aan. Dat vinden wij moedig en te prijzen. En we zullen u zeggen wanneer u klaar moet zijn met de klus: 1 januari 2022. Want dat is de datum dat de Giessenlandse voetbalverenigingen weer een beroep kunnen doen op de gemeente.
Laat ik duidelijk maken hoe wij tot deze rekensom komen. Waarbij belangrijk is om te weten dat voor 2015, eind jaren 90 vorige eeuw, de Giessenlandse voetbalverenigingen al voor de eerste keer verzelfstandigd waren. Vanaf die tijd ontving men, tegenover een symbolische huur, een jaarlijkse onderhoudssubsidie per veld. Daar moest men alles, klein en groot onderhoud en renovatie, voor doen. En hoewel die subsidie niet voldoende was, en er nauwelijks gespaard kon worden voor renovatie van de velden, werd er niet geklaagd.
Er was geen enkele voetbalvereniging die voor een tweede keer wilde verzelfstandigen. Er was wel een gemeentebestuur dat wilde centraliseren. Eén voetbalclub in heel Giessenlanden. Op een nieuw complex, financieel ondersteund door de gemeente. VVAC als voorbeeld. Er was maar één vereniging die dat overwoog. Maar de voorzitters van Arkel, Schelluinen, Peursum en Noordeloos waren mordicus tegen. De voetbalclub als motorblok van de dorpssamenleving. En met zijn vijven kozen ze vervolgens voor de weg vooruit. Goed college, als u van ons af wilt, prima, maar dan wel met een echte bruidsschat. En de gemeente hapte toe.
Uit het externe onderzoek in die jaren volgde vervolgens een noodzakelijk bedrag van 8,2 miljoen euro voor max 15 jaar. De gemeente bood uiteindelijk 3,7. En de clubs accepteerden.
En nu, anno 2020 blijkt dit onhoudbaar. Logisch. Met 45% van de benodigde middelen, ga je niet 100% scoren. En ga je dat ook niet 15 jaar volhouden. Het rapport onderschrijft dit. 45% van 15 jaar is 6,75 jaar, afgerond naar boven 7, vanaf januari 2015 is dat tm 31 december 2021. Kortom, wethouder, u heeft nog 14 maanden om tot een oplossing te komen. Dat gaat u lukken, want echt, de verschillen zijn kleiner dan u denkt. Met één richtinggevende suggestie: begin dit keer met denken vanuit Molenwaard. Laat dat het leidend principe zijn. Huur, zelfwerkzaamheid, groot onderhoud, renovatie. En bedenk één ding: Molenlanden is wat betreft sportaccommodaties aanzienlijk voordeliger uit dan de rest van Nederland. 33 euro per inwoner tegenover 45 euro. Ondanks 11 voetbalclubs, 8 tennisverenigingen, een korfbalvereniging en zes zwembaden. U heeft ruimte.
