Berends opinie
Over afval scheiden, bussen en gele hesjes

Het was even rustig in Frankrijk, een soort kerstbestand zou je het kunnen noemen, maar de nieuwe revolutie draait wee op volle toeren in mijn favoriete vakantieland. Hoewel de relschoppers aan de winnende hand lijken, is toch vooral de vraag interessant waar het gele hesjes-oproer vandaan komt. Hoe kon de afkeer van het establishment zo’n vlucht nemen?

Accijnsverhoging
De kern van het protest lag in de aankondiging van de Franse regering dat er met ingang van 1 januari 2019 een accijnsverhoging op brandstofprijzen kwam. Niet om kosten voor zorg of onderwijs te kunnen dekken, niet om de koopkracht voor lage en middeninkomens te versterken, ook niet om de economie te stimuleren, maar voor een duurzame maatschappij. We moeten namelijk met zijn allen van de diesel en benzine af, we moeten ons duurzaam gaan vervoeren, we moeten een betere wereld creëren voor ons nageslacht en daarom doen we de benzineprijs met een paar cent omhoog, want dan gaan we minder rijden. Simpel, toch?

Bestuurlijke logica in eigen bubbel
Het is bestuurlijk logica die in de eigen bubbel is bedacht. Los van de werkelijkheid. Zelfs ik ga niet zomaar minder rijden, omdat de diesel duurder is geworden. Ik wil daarbij zelf bepalen of ik zonnepanelen op mijn dak leg, een warmtepomp aanschaf, elektrisch ga rijden of minder vlees ga eten. Allemaal duurzame maatregelen. Waarbij ik nog het geluk heb het te kunnen betalen. Maar de meeste gele hesjes-dragers zagen en zien het leven alleen maar duurder worden, terwijl er in het Elysée ideeën worden bedacht die aan die werkelijkheid voorbij gaan.
En dat verschil tussen de werkelijkheid van de straat en de bestuurlijke werkelijkheid, dat is niet alleen de kern van het gele hesjes-oproer, dat is de kern van de crisis in de huidige politiek. Mensen geloven politici niet meer en politici kennen hun burgers niet meer. En om daar voorbeelden van te vinden hoeven we echt niet helemaal naar Frankrijk, die kunnen we ook heel dichtbij vinden.

122 kilo minder restafval per persoon
Neem het afval scheiden. Dat schijnen wij, gewone burgers, ontzettend slecht te doen. Zo slecht zelfs, dat er bijna 1 miljoen euro op bijgelegd moet worden door onze inzamelaar Waardlanden. Het leidt ertoe dat voor ons inwoners de afvalstoffenheffing omhoog gaat. Met meer dan 35 euro per huishouden. Maar ik doe mijn best toch? Ik scheid van alles in drie containers en loop met de rest naar de ondergrondse. En dan doe ik het nog niet goed?

Of was de aanname van de beleidsmakers in 2015 misschien niet helemaal realistisch? Wie op zoek gaat naar stukken uit die tijd kan lezen dat er gemiddeld 222 kilo restafval per inwoner in het Waardlandengebied werd aangeboden. De nieuwe doelstelling voor 2020 was 100 kilo restafval per inwoner. Een reductie in vijf jaar tijd van meer dan 120 kilo, meer dan 50%. En dat zouden we realiseren dankzij een nieuwe, omgekeerde manier van inzamelen. Waar de doelstelling op gebaseerd was, wordt nauwelijks duidelijk. Ja, het ministerie had een doelstelling geschreven, maar hoe reëel die was en of het nieuwe systeem daarvoor inderdaad de beste oplossing was? Bestuurlijke werkelijkheid. Bestuurlijke doelstelling. En als het straks niet lukt, dan zeggen we toch gewoon dat de inwoners slecht scheiden?

‘Iedereen van deur tot deur’
Ander voorbeeld. Citaat: ‘De regio Drechtsteden Alblasserwaard Vijfheerenlanden wordt een echte mobiliteitsconcessie waarin een stevige ruggengraat van snelle en frequente hoogwaardige bus- en treinverbindingen de basis vormt. Op dit netwerk sluiten stad- en streeklijnen aan, waarmee ook het landelijk gebied in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden uitstekend bereikbaar blijft. Daarnaast komen er meer en nieuwe ketenmobiliteitsdiensten, zoals deelfietsen en deelauto’s, zodat iedereen van deur tot deur kan reizen. (…) Ook de inwoners van Gorinchem en de Alblasserwaard gaan er in de nieuwe concessie op vooruit. Door de inzet van semi-touringcarbussen op de verbindingen naar Utrecht neemt het comfort flink toe. (…) Qbuzz handhaaft de buslijn naar de kernen op de Lekdijk en de lijnen van en naar de kleine kernen in de Alblasserwaard zoals Bleskensgraaf, Ottoland en Noordeloos.’

Aldus de provincie Zuid-Holland op haar eigen website. Nu Qbuzz de concessie voor het openbaar vervoer in Drechtsteden Alblasserwaard en Vijfheerenlanden heeft gewonnen, wordt het alleen maar beter, wat betreft de mobiliteit. Dat de winst misschien wat te sterk op Dordrecht en de Drechtsteden is komen te liggen en de snelle verbindingen tussen Gorinchem en Utrecht, is even aan de hoge heren in het provinciehuis ontgaan. Dat je niet meer gewoon met de bus van Arkel naar Utrecht kunt of naar Meerkerk of Lexmond wordt niet vermeld. Dat je plotseling moet overstappen op een tochtig zogenaamd Transferium bij de A27 en dat de bus nooit komt, dat past niet in de bestuurlijke werkelijkheid. Nee, die bestaat uit ‘frequente hoogwaardige bus- en treinverbindingen èn nieuwe ketenmobiliteitsdiensten, zoals deelfietsen en deelauto’s, zodat iedereen van deur tot deur kan reizen’.

Welkom in de echte wereld
‘Maar in een concessie kun je niet reizen’ zou je vrij naar Jan Schäffer kunnen stellen. Je kunt wel met een geel hesje in een bus gaan zitten. Als die komt. Maar het wordt sowieso tijd dat de verantwoordelijk gedeputeerde eindelijk uit zijn ivoren toren afdaalt. Niet zozeer om te luisteren naar de teleurgestelde busreizigers en chauffeurs. Maar om snel en met echte oplossingen te komen. En die zijn er natuurlijk. Welkom in de echte wereld!

Berend Buddingh’
Arkel, 6 januari 2019